Στην καρδιά της λακωνικής Μάνης, με βλέμμα στη θάλασσα της Μεσογείου, φωλιάζει ένας εντυπωσιακός παραδοσιακός οικισμός που αντιστέκεται σθεναρά στο πέρασμα του χρόνου. Το χωριό της Βάθειας αποτελεί στις μέρες μας ένα σημαντικό μνημείο αρχιτεκτονικής παράδοσης καθώς και δείγμα λαϊκής οχύρωσης στην Ελλάδα, και πρόκειται σίγουρα για τον πιο φωτογραφημένο οικισμό ολόκληρης της Μάνης.
Για να πάρουμε τα πράγματα όμως από την αρχή, πρέπει να στραφούμε πίσω στον χρόνο, τότε που οι ισχυρές οικογένειες της Μάνης έχτιζαν η καθεμιά το δικό της πυργόσπιτο, σύμβολο ισχύος, που το ύψος του αντικατόπτριζε την αξία της εκάστοτε οικογένειας. Διώροφοι, τριώροφοι, ακόμα και τετραώροφοι πύργοι, που προστάτευαν όχι μόνο την οικογένεια αλλά και ολόκληρο το σόι, παίρνουν τη σημερινή τους μορφή, με τα πολύ μικρά ανοίγματα για παράθυρα, τις πολύ χαμηλές πόρτες αλλά και τους τοίχους στη βάση του πύργου να ξεπερνούν το ένα μέτρο πάχος και να δικαιολογούν την ανάγκη της απόκρουσης των πειρατών, των Τούρκων καθώς και οποιουδήποτε άλλου εισβολέα. Επιπλέον, πολλοί πύργοι είχαν καταχύστρες από τις οποίες το λάδι ή το ζεματιστό νερό έπεφτε στους εισβολείς που προσπαθούσαν να σπάσουν την άμυνα. Το πιο σημαντικό όμως ήταν η διάταξη τους, μιας και η μικρή μεταξύ τους απόσταση δημιουργούσε ένα ισχυρό τοίχος προστασίας, που αποτελούσε το φόβητρο κάθε επίδοξου κατακτητή, όπως επίσης και τα στρατηγικά σημεία που εξ αρχής χτίζονταν!
Κατά τον 18ο αιώνα λοιπόν χτίζονται κυρίως οι πύργοι της Βάθειας, και έναν αιώνα μετά γνωρίζουν ημέρες ακμής με πάνω από 300 κατοίκους να ασχολούνται με τη γεωργία, την κτηνοτροφία, το κυνήγι και βεβαίως την πειρατεία, ενώ λίγο αργότερα στρέφονται στην καλλιέργεια της ελιάς.
Όμως έρχεται κάποτε η στιγμή που τα πάντα αλλάζουν…
Μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, οι 800 περίπου πύργοι της Βάθειας εγκαταλείφθηκαν, μιας και η περίοδος της μεγάλης φυγής προς τα αστικά κέντρα είναι γεγονός. Πολλοί ήταν αυτοί που ερήμωσαν, άλλοι κατέρρευσαν, ενώ όσοι απέμειναν, μοναχικοί και πανέμορφοι στην ερημιά τους, παρακολουθούσαν απλά τον χρόνο να κυλά και συνέχιζαν να αντιστέκονται στην καταστροφή.
Και όλα αυτά μέχρι το 1980, όταν μια κίνηση του ΕΟΤ, στοχεύει στην αναστήλωση αρκετών πυργόσπιτων, δημιουργώντας τουριστικά παραδοσιακά καταλύματα και φέρνοντας στην επιφάνεια την ομορφιά της ξεχασμένης Βάθειας.
Στις μέρες μας η επίσκεψη στην κορυφή του λόφου και στα σοκάκια με τα μισογκρεμισμένα πυργόσπιτα, προσφέρει στον επισκέπτη ένα ιδιαίτερο ταξίδι στο παρελθόν, θυμίζοντάς του υπαίθριο μουσείο που όμοιό του σπάνια μπορεί να συναντήσει.
